علی رهبری شنبه به ایران می‌آید و تمرینات ارکستر سمفونیک بار دیگر آغاز خواهد شد
علی رهبری شنبه به ایران می‌آید و تمرینات ارکستر سمفونیک بار دیگر آغاز خواهد شد
کابوس در نهمین سمفونی بتهوون
موسیقی ما - شنبه که بیاید، بعد از تعطیلاتِ نوروزی، زندگی، روند عادیش را دنبال می‌کند، موسیقی هم. بارِ دیگر روندِ برگزاری کنسرتها ادامه خواهد داشت، روندِ دریافتِ مجوزها. از همین حالا اما باید دعا کرد که موسیقی روزهای بهتری را بگذراند.دیگر مثلِ سالِ گذشته با آن روندِ لغوِ کنسرتها مواجه نباشیم. خیلی‌ها که نمی‌توانند – مجوز ندارند- کنسرت‌هایشان را برگزار کنند و آلبوم‌هایشان را منتشر. ارکستر سمفونیک تهران بهتر از هر زمانِ دیگری به فعالیت‌هایش ادامه دهد و برنامه‌هایی به صورتِ منظم برگزار کند. «علی رهبری» بتواند ایده‌هایش را در ایران پیاده کند و هزاران اتفاقِ خوبِ دیگر رخ دهد. «امید» چیز خوبی است و لابد باید امید داشت برای تحقق تمامِ این اتفاقات. شنبه که بیاید، «علی رهبری» - رهبر ارکستر سمفونیک تهران- بعد از مدتی استراحت در وین، به ایران خواهد آمد و از فردایش ارکستر تمریناتِ خود را شروع خواهد کرد. رهبری البته روزهایِ پرکاری را پیش رو خواهد داشت، هم باید ارکستر را تمرین دهد، هم مشکلاتِ پیش‌آمده را حل و فصل کند و هم قراردادهای جدیدی با نوازندگانی ببندند که قرار است ارکستر را تا مهرماه که ارکستر شکلِ نهایی خود را بگیرد، با آنان فعالیت کند، به همین بهانه با «علی رهبری» به گفت‌وگو نشسته‌ایم:
- آقای رهبری، بعد از این مدت تعطیلی، تمرینات از چه زمانی آغاز خواهد شد؟
از روز یکشنبه صبح تمرینات به صورتِ منظم برگزار خواهد شد و به طور حتم دیگر تمرینات مستمر برگزار می‌شود تا ارکستر خود را برای کنسرتِ بعدی آماده کند.
- ما در گفت و گویی قبلی که با شما داشتیم، به این مساله اشاره کردید که ارکستر همچنان تا مهر ماه، کم و بیش با نوازندگانی که در اجرای سمفونی نهم بتهوون، دیدیم به فعالیتِ خودش ادامه می‌دهد، این در حالی است که متاسفانه حواشی‌ای در این زمینه رخ داده و همین، این نگرانی را ایجاد کرده که این مسایل به فعالیت‌های ارکستر و شما لطمه وارد کند.
من از شنبه که به ایران بیایم، بار دیگر در مساله‌ی نوازندگان دقیق خواهم شد. ما به طورِ حتم از نوازندگانِ برتری که در این سمفونی حضور داشتند بهره خواهیم گرفت و علاوه بر آن در بین نوازندگانی که پیش از این آزمون داده‌اند و همچنین آنانی که می‌توانند جهتِ پیشبرد فعالیت‌های بهتر ارکستر همراهی کنند، استفاده خواهم کرد تا در نهایت ارکستر به شکلِ نهایی خودش برسد. من بار دیگر تکرار می‌کنم در هر کجای دنیا ممکن است از میانِ 150 نوازنده یک یا دو نفر مشکلاتی داشته باشند و جنجال‌هایی ایجاد کنند، به هر حال این مسایل همیشه در ارکسترها وجود دارد و اتفاقی چندان غیرِ طبیعی نیست. از آن طرف من تمایلِ چندانی به پاسخ دادن به مسایلی که برخی از نوازندگان مطرح کرده‌اند، ندارم.
- اما به هر حال هم‌اکنون مسایلی مطرح شده که ابهاماتی را به وجود آورده است.
سکوتِ من به این دلیل بوده که نمی‌خواستم دیگر نوازندگانِ خوبِ ارکستر درگیر این مسایل به غایت بی‌اهمیت شوند. ببینید برای بنده و تمام رهبران ارکسترهای دنیا - چه سمفونیک و چه اپرا- یک کابوس وحشتناک و جود دارد و آن هم اینکه چند دقیقه به شروع کنسرت، بگویند که یکی از سولیست‌های مهم ارکستر هنوز نیامده است. معمولا همه‌ی نوازندگان یک ساعت زود تر می‌آیند. به همین دلیل هم اغلب رهبران ، ساعتی قبل از اجرا در سالن حضور دارند تا برای هر مشکل غیر منتظره‌ای راه‌حلی پیدا کنند. در این برنامه نیز، مسوؤل ارکستر- آقای صفی- از تمام نوازندگان - حدود ۱۵۰ نفر- خواستند که ساعت ۱۹، یعنی یک ساعت قبل از شروع برنامه افتتاحیه در تالار وحدت حضور داشته باشند. من هم طبقِ عادتِ بیش از ۴۰ ساله خودم قبل از ساعت ۱۹ از اقای صفی سوال کردم که:«همه آمده اند؟» و ایشان پاسخ دادند که بله،اما ممکن است یکی – دو نفری در ترافیک مانده باشند، خب به طورِ طبیعی چندان نگران نشدم تا اینکه در دقایقِ کوتاهی مانده به برگزاری برنامه، متوجه شدم یکی از سولیست‌ها – سازهای بادی- هنوز نیامده است؛ البته تلاش کردم تا خونسردی‌ام را حفظ کنم، به خصوص اینکه یک مصاحبه‌ی تلویزیونی هم در پیش داشتم؛ اما لابد حدس خواهید زد که با چه تشویشی همراه بودم. در این میان تنها به این فکر کردم که فلوتِ دوم به جای فلوت اول نوازندگی کند.
- مگر چنین امکانی وجود دارد؟
قطعا این تصمیم، نمی‌توانست بدون مشکل باشد؛ چون ایشان باید برای اولین بار روی صحنه کاری را که همه با ۱۰ روز تمرین آماده کرده بودند را از روی نت و با دست من، به عنوان سولیست بنوازد و این اتفاقِ وحشتناکی بود؛ اما در آن لحظه دیگر هیچ چاره‌ای به ذهن من نمی‌رسید. هر ثانیه که می‌گذشت، خودم را به یک اتفاق وحشتناک، نزدیک‌تر می‌دانستم، به خصوص اینکه این، اولین کنسرتِ ما و به نوعی آبرویِ کشور بود و بسیاری از سفرای خارجی و همچنین رسانهها نیز حضور داشتند. از آن مساله‌ی آبروی موزیسین‌هایی بود که با زحمتِ بسیار زیاد و با انضباطِ درجه‌ی یک و همکاری گروهی بی نظیر خود را آماده کرده بودند. می‌توانم بگویم آن لحظات، یکی از سخت‌ترین دقایقی بود که من در زندگی حرفه‌ایم با آن مواجه شده بودم.
- اما بالاخره آن نوازنده در کنسرت حاضر شدند.
بله، استدلالشان هم این بود که فکر کرده‌اند کنسرت ساعتِ 21 است که البته با این وجود باز هم تاخیری چهل دقیقه‌ای داشتند. من هم دیگر دنباله‌ی ماجرا را نگرفتم، چون برایم مهم برگزاری کنسرت به بهترین شکل خود بود، حتی در پایانِ کنسرت از ایشان هم به‌صورت کاملا حرفه‌ای مانند سولیست‌های دیگر تجلیل کردیم؛ به هر حال خوشبختانه کنسرت با یک ساعت تاخیر شروع شد، واگرنه هر نوازنده‌ی خاطی‌ای که مانع اجرای مناسبِ کنسرت شود، با مسوؤلیتِ انسانی، حرفه‌ای و حتی قضایی روبه‌رو خواهد شد. من نیز سکوت کردم، چون نمی‌خواستم یک بی‌مسوؤلیتی آن هم از طرف یک نوازنده به پای نوازندگانِ دیگر هم نوشته شود. حتی به مسوؤلان ارشاد هم چیزی نگفتم. راستش را بخواهید این مساله به اندازه‌ای برایم عجیب و غیرقابلِ باور بود که همچنان نمی‌توانم آن را هضم کنم.
- آقای رهبری به هر حال که ماجرا به همین مساله هم ختم نشد و این حواشی ادامه پیدا کرد که به طور قطع برایِ ارکستر نوپای سمفونیک مناسب نیست.
بله، متاسفانه گویا اظهاراتی در این باره شده است که برای من بیش از هر چیز، تعجب‌آور است. البته من در جلسه‌ی مطبوعاتی پیرامونِ کنسرت نیز به این مساله اشاره کردم که برخی نوازندگان، تحملِ هیچ انتقادی را ندارند. در ارکستر، نظم همواره مهم‌ترین مساله است؛ این مساله اصلا قابل پذیرش نیست که نوازنده‌ای حتی در تمرینات دیر بیاید چه برسد در کنسرت. بعد هم نامه‌ای جمع‌آوری شد که گویا نامِ خیلی‌ها بدون اطلاعشان در آن آمده بود.
آقای پدرام فریوسفی یکی از بهترین نوازنده های ما برای بنده یک پیامک و یک ایمیل فرستادند و حتی به وین تلفن کردند که امضایش زیر کاغذی است که از محتوای آن خبر نداشته‌اند و خیلی از نوازندگانِ دیگر. فقط امیدوارم که این کابوس وحشتناک برای هیچ ارکستر و مسول دیگری اتفاق نیافتد.
- حالا واکنش شما به این اتفاقات چه خواهد بود؟
در ابتدای این گفت‌وگو برایتان گفتم که از روز شنبه که به ایران می‌آیم، سعی خواهم کرد تا ترکیبی از نوازندگان را ایجاد کنم که ارکستر بدون حاشیه و با بهترین قدرت به کارش ادامه دهد، ضمن اینکه این مسایل من را چندان نگران نمی‌کند، خیلی از این مسایل طبیعی است؛ اگرچه این بی‌نظمی‌ها و زدنِ تهمت‌های ناروا آن هم در رسانهها به هیچ وجه توجیهی ندارد، بهتر است همه – نوازندگان، مسوؤلانِ ارشاد و رسانهها – همراهی بیشتری با هم داشته باشند تا ارکستر سمفونیک بتواند به بهترین شکل به فعالیت‌هایش ادامه دهد.
